Badanie stomatologiczne dzieci

Jaki jest stan uzębienia współczesnych dzieci?

– Niestety zły. Z badań przeprowadzonych w przedszkolach i pierwszych klasach szkół podstawowych wynika, że ponad 90% dzieci miało lub ma próchnicę.

Dlaczego zęby się psują?

– Próchnica jest chorobą bakteryjną. Bakterie w jamie ustnej występują w sposób naturalny. Zaczynają one niszczyć ząb, gdy dojdzie do powstania w jamie ustnej kwasów. Kwasy tworzą się z węglowodanów, czyli cukrów dostarczanych z pożywieniem. Im więc dieta bogatsza w cukry, tym proces chorobowy będzie postępował łatwiej. Najwięcej cukrów jest w słodyczach, napojach gazowanych, sokach. Oprócz diety kluczową rolę w powstaniu próchnicy odgrywa właściwa hi­giena jamy ustnej, czyli po prostu systematyczne i sumienne szczotkowanie zębów.

Jak w takim razie prawidłowo dbać o higienę jamy ustnej dziecka?

– U niemowlaków, które nie mają jeszcze ząbków, po każ­dym karmieniu należy przemywać dziąsła gazikiem zamo­czonym w ciepłej przegotowanej wodzie. Mycie szczoteczką zaczynamy, gdy pojawi się pierwszy ząbek, czyli z reguły około 6. miesiąca życia. Natomiast od 12. miesiąca można wprowadzić już odpowiednią pastę, którą jednak nakładamy w małej ilości. Istnieją specjalne zestawy szczoteczek i past przeznaczone do konkretnego wieku dziecka. Starsze dzieci powinny myć zęby pod nadzorem dorosłych. Dopiero dziecko 8-9 letnie może samodzielnie szczotkować zęby.

Kiedy powinna się odbyć pierwsza wizyta dziecka u stoma­tologa?

– To zależy. Uważa się, że pierwsza wizyta kontrolna powin­na odbyć się ok. 12. miesiąca życia dziecka. Z doświadczenia jednak powiem, że w tym wieku często zęby dziecka są już w bardzo złym stanie i właściwie to wizyta powinna była się odbyć wcześniej. Również, jeśli coś niepokoi rodzica, należy zgłosić się wcześniej. Ja zawsze zachęcam rodziców, aby przyprowadzali swoje dzieci do gabinetu przy okazji lecze­nia własnych zębów, mam wtedy możliwość wczesnej kon­troli, a i dziecko przyzwyczaja się do otoczenia. Najgorsza współpraca jest w przypadku, gdy dziecko trafia na pierwszą wizytę już z bolącym zębem. Wtedy stres związany z tą sytu­acją i dodatkowo nowe otoczenie, osoby, dźwięki i zapachy, często są przeszkodą nie do przejścia.

Jak zatem powinno wyglądać pierwsze zetknięcie dziecka jako pacjenta z gabinetem stomatologicznym?

– Jak już wspomniałam, najlepiej, aby dziecko było wcze­śniej zapoznane z atmosferą gabinetu. Jeśli jednak tak nie jest, pierwsze wizyty powinny mieć charakter adaptacyjny. W większości przypadków dziecko, które nie miało jesz­cze styczności ze stomatologiem, jest dobrym pacjentem. Wpływ na jego zachowanie mają jednak rodzice, koledzy. Przede wszystkim nie wolno straszyć dzieci dentystą. Cza­sami trzeba kilku wizyt zapoznawczych, aby lekarz zyskał zaufanie dziecka i uciszył niepokoje, które zasiali dorośli. Najpierw dziecko zapoznaje się z lekarzem, personelem, zapachem gabinetu i dźwiękami wydawanymi przez sprzę­ty. Następnie sadzamy pacjenta na fotelu dentystycznym i objaśniamy, jak działają poszczególne urządzenia. Gdy dziecko jest wystraszone, nigdy podczas pierwszej wizyty nie leczymy mu zębów, tylko próbujemy oswoić je z nową sytuacją. Natomiast leczenie zaczynamy w miarę możliwości od krótkich i niebolesnych zabiegów.

Często słyszy się o tzw. próchnicy butelkowej. Na czym ona polega i jak jej uniknąć?

– Próchnica butelkowa powstaje w najwcześniejszym okre­sie życia dziecka, a jej przyczyną jest karmienie wieczorne i nocne. Szczególnie niekorzystne jest zasypianie dziecka z butelką zawierającą słodzony napój. W czasie snu zmniej­sza się aktywność ślinianek i zalegający wokół zębów płyn działa silnie próchnicotwórcza. Tego typu próchnica za­czyna się z reguły na powierzchniach wargowych górnych przednich zębów i postępuje bardzo szybko. Często takich ząbków nie da się już leczyć metoda tradycyjną, pozostaje tylko lapisowanie, czyli zabieg polegający na smarowaniu chorych tkanek specjalnym preparatem w celu zahamowa­nia postępu procesu chorobowego. Aby uniknąć tego typu problemów, należałoby po każdym karmieniu myć ząbki dziecka. Jednak zdaje sobie sprawę, że w praktyce różnie to wygląda.

Jak jeszcze można zabezpieczyć zęby przed próchnicą?

– Oprócz diety i właściwej higieny bardzo ważne są systema­tyczne kontrole w gabinecie dentystycznym. Pozwalają one nie tylko rozpoznać próchnicę w jej wczesnym stadium, ale także wykryć inne nieprawidłowości np. wady zgryzu i pokierować pacjenta do lekarza ortodonty. U dzieci wizy­ty kontrolne powinno się ją przeprowadzać co trzy, cztery miesiące. Podczas tych wizyt możemy też wykonać drobne zabiegi profilaktyczne takie jak lakowanie czy lakierowanie zębów, usunięcie kamienia nazębnego ultradźwiękami czy też usunięcie osadu specjalnym pumeksem.

Czym się różni lakierowanie od lakowania zębów?

– Lakierowanie to pokrycie zdrowych zębów specjalnym la­kierem fluorkowym w celu wzmocnienia szkliwa. Lakowanie natomiast, to wypełnienie bruzd w zębie płynnym materia­łem chroniącym ząb przed próchnicą. Lakujemy w większo­ści stałe zęby trzonowe, choć nic nie stoi na przeszkodzie, by zabezpieczyć w ten sposób także przedtrzonowce.

Kiedy u dziecka zaczynamy korekcję zgryzu aparatem ortodontycznym?

– Wszystko zależy od rodzaju wady. W wadach wrodzonych stosuje się specjalne smoczki i gryzaczki już u przedszkola­ków. Aparaty ruchome używa się w okresie wymiany zębów tj. od 7-8 roku życia do około 12 r.ż. Po wyjściu wszystkich zębów stałych konieczne jest założenie aparatu stałego na okres ok. 2 lat. Ważne jest uświadomienie tak małego pacjenta, jak i rodzica, o konieczności zachowania idealnej higieny zębów podczas użytkowania aparatu. Istnieją nawet specjalne szczoteczki dla osób z aparatami ortodontyczny­mi.

Czy to prawda, że bakterie z płytki nazębnej mogą uszka­dzać inne narządy?

– Jak najbardziej. Bakterie dostając się do krwi, krążą z nią po całym organizmie, wywołując choroby nerek, serca, skó­ry, oczu czy stawów. Mogą osadzać się w blaszce miażdżyco­wej, powodując jej oderwanie, co może prowadzić do udaru lub zawału serca. Z tego też powodu osoby cierpiące na choroby sercowo-naczyniowe powinny być pod szczególną opieką lekarza stomatologa.

 

Karolina Więznowska –Kazało
Lekarz dentysta