Świąd – zwiastun nowotworu
Jeszcze do niedawna świąd uważany był za rodzaj słabego lub tępego bólu. Dziś wiadomo, że to pierwotny rodzaj czucia powierzchniowego, a jego pojawienie się może świadczyć o szeregu dolegliwości, również o rozwijającej się chorobie nowotworowej.
Świąd jest zjawiskiem częstym. Szacuje się, że dotyka od 12 do 20 proc. populacji. Świąd występuje w wielu chorobach. Z badań epidemiologicznych wiadomo, że dotyka właściwie wszystkich chorych na atopowe zapalenie skóry, ponad 80 proc. pacjentów z łuszczycą, 30-60 proc. z marskością wątroby i przewlekłą chorobą nerek. Świąd towarzyszy także liszajowi płaskiemu, opryszczkowatemu zapaleniu skóry i pemfigoidowi. Występuje także w dermatozach ciążowych oraz w świerzbie. Szacuje się także, że ponad 50 proc. osób powyżej 60. r.ż. w ciągu tygodnia odczuwa świąd, co jest najprawdopodobniej związane z pojawiającą się i narastającą suchością skóry, która staje się bardziej podatna na czynniki zewnętrzne.
KIEDY ŚWIĄD MOŻE ZWIASTOWAĆ NOWOTWÓR?
Świąd przewlekły, trwający powyżej sześciu tygodni, może być pierwszym sygnałem toczącego się procesu nowotworowego. Często o wiele lat wyprzedza pojawienie się innych objawów choroby. Występuje zarówno w chorobach rozrostowych układu limforetikularnego (chłoniaki Hodgkina, chłoniaki nieziarnicze, białaczki, szpiczak mnogi, zespoły mielodysplastyczne, ziarnica złośliwa), jak i w schorzeniach przebiegających z uszkodzeniem układu nerwowego (guz mózgu).
ŚWIĄD W CHOROBACH HEMATOLOGICZNYCH
Świąd jest ważnym, a często jedynym objawem chorób hematologicznych. Szacuje się, że dotyczy około 30 proc. chorych na ziarnicę złośliwą, 10 proc. pacjentów z chłoniakami oraz 5 proc. chorych na białaczkę. Świąd jest bardzo częstym objawem chłoniaków pierwotnych skórnych i dotyczy aż 90 proc. chorych. Zdarza się, że świąd o wiele lat wyprzedza kliniczną manifestacje tych chorób.
ŚWIĄD PARANEOPLASTYCZNY
Poza nowotworami hematologicznymi, świąd może być także manifestacją złośliwych guzów litych. Uogólniony świąd może być jedyną manifestacją rakowiaka, raka piersi, żołądka, płuc, okrężnicy, odbytu, sromu czy prostaty. Czasami niektóre nowotwory powodują świąd ograniczony, o określonej lokalizacji. Wiadomo na przykład, że świąd moszny może świadczyć o raku gruczołu krokowego, świąd sromu o raku szyjki macicy, a świąd okolicy odbytu o raku odbytnicy.
CO ZROBIĆ JEŚLI ŚWIĄD NIE MIJA?
Należy jak najszybciej udać się do lekarza. Nie trzeba od razu szukać dermatologa, na początek wystarczy konsultacja z internistą lub lekarzem rodzinnym. Trzeba jednak uzbroić się w cierpliwość, bo diagnostyka świądu przewlekłego często nie jest łatwa. Co zrobi lekarz? Najprawdopodobniej zleci i szereg badań podstawowych (głównie badania z krwi), a w razie konieczności albo niejasnego obrazu klinicznego, skieruje do specjalisty.
JAK SOBIE POMÓC?
Bardzo istotne znaczenie ma prawidłowa pielęgnacja skóry, rezygnacja z mydeł, stosowanie środków myjących dermokosmetycznych, które nie zmieniają pH skóry, a także noszenie lekkiej, przewiewnej odzieży, unikanie ubrań obcisłych i wełnianych. Zaleca się także regularne stosowanie emolientów i innych preparatów ochronno-pielęgnujących o działaniu przeciwświądowym lub znieczulającym. Do niektórych z nich dodawany jest polidokanol, który wyraźnie zmniejsza uciążliwe uczucie świądu.
W przypadku bardzo nasilonego świądu warto zdecydować się na obcięcie paznokci w celu zmniejszenia ryzyka powstawania uszkodzeń skóry. Ważna jest także odpowiednia dieta, czyli eliminacja kofeiny, alkoholu i ostrych potraw.
Szereg badań nad patomechanizmem świądu udowodnił, że silny, długotrwały świąd nie tylko znacząco obniża jakość życia osób nim dotkniętym, ale także jest znacznie trudniejszy do zniesienia nawet niż silny ból. Dlatego gdy pojawią się pierwsze niepokojące dolegliwości, warto zasięgnąć porady lekarskiej, by przekonać się czy za pozornie nieistotnym świądem nie kryje się poważniejsza choroba.
żródło: medonet.pl Fot. Adamed.expert
